पिकानुसार बाजार विश्लेषण आणि विक्रीसाठी सर्वोत्तम धोरणे

1. धान्ये (Cereals)

अ. बाजरी (Bajra)

• भाव श्रेणी: ₹1,700 – ₹3,371 प्रति क्विंटल
• सर्वोत्तम बाजार: पुणे (₹3,000–₹3,200), सटाणा (₹3,371)
• कमी भाव: धुळे (₹1,700–₹2,620)
• महत्वाची नोंद: शहरी भागात भाव अधिक आहेत.
• कधी विकावे?पुणे किंवा सटाणा येथे विकल्यास अधिक फायदा.
• धुळे व गंगापूर येथे विक्री टाळा.

आ. ज्वारी (Jowar)

• भाव श्रेणी: ₹1,500 – ₹6,000 प्रति क्विंटल
• सर्वोत्तम बाजार: मुंबई (₹2,700–₹6,000), जळगाव (₹2,520–₹3,600)
• जास्त आवक: जालना (287.7 टन)
• कधी विकावे?मुंबई व पुणे येथे भाव चांगले मिळतात.
• स्थानिक विक्री करावी लागल्यास जालना व जळगाव हे धुळ्यापेक्षा चांगले पर्याय आहेत.

इ. मका (Maize)

• भाव श्रेणी: ₹1,600 – ₹3,900 प्रति क्विंटल
• सर्वोत्तम बाजार: मुंबई (₹2,800–₹3,900), लासलगाव (₹2,300)
• जास्त आवक: पाचोरा (300 टन)
• कधी विकावे?मुंबई येथे विकल्यास जास्त फायदा.
• पाचोरा व जालना येथे जास्त पुरवठा असल्याने भाव कमी असू शकतात.

2. कडधान्ये (Pulses)

अ. तूर (अरहर)

• भाव श्रेणी: ₹4,000 – ₹7,695 प्रति क्विंटल
• सर्वोत्तम बाजार: नागपूर (₹7,000–₹7,549), अमरावती (₹7,050–₹7,381)
• जास्त आवक: अमरावती (590.7 टन)
• कधी विकावे?नागपूर व अमरावती येथे विक्री फायदेशीर.
• धुळे येथे विक्री टाळा.

आ. हरभरा (Chana)

• भाव श्रेणी: ₹4,000 – ₹8,800 प्रति क्विंटल
• सर्वोत्तम बाजार: मुंबई (₹7,000–₹8,800), लातूर (₹5,600–₹6,200)
• जास्त आवक: लातूर (770.2 टन)
• कधी विकावे?मुंबई व पुणे येथे सर्वाधिक भाव.
• स्थानिक पातळीवर लातूर व अमरावती हे चांगले पर्याय.

इ. उडीद (Black Gram)

• भाव श्रेणी: ₹4,500 – ₹11,000 प्रति क्विंटल
• सर्वोत्तम बाजार: मुंबई (₹9,000–₹11,000), पुणे (₹8,800–₹9,800)
• कधी विकावे?मुंबई व पुणे येथे विक्री अधिक फायदेशीर.
• मुरूम सारख्या लहान बाजारांमध्ये विक्री टाळावी.

3. तेलबिया (Oilseeds)

अ. सोयाबीन

• भाव श्रेणी: ₹2,700 – ₹4,725 प्रति क्विंटल
• सर्वोत्तम बाजार: लातूर (₹4,000–₹4,600), हिंगणघाट (₹2,700–₹4,625)
• जास्त आवक: लातूर (1,166.9 टन)
• कधी विकावे?लातूर व नागपूर येथे भाव स्थिर असतात.
• हिंगणघाट येथे भाव चढ-उतार असतो—जास्त भावात विकावे.

आ. शेंगदाणा (Groundnut)

• भाव श्रेणी: ₹3,800 – ₹12,500 प्रति क्विंटल
• सर्वोत्तम बाजार: मुंबई (₹9,200–₹12,500), अमरावती (₹5,500–₹6,000)
• कधी विकावे?मुंबई हे सर्वोत्तम बाजार.
• धुळे व नांदगाव सारख्या लहान बाजारांमध्ये विक्री टाळा.

4. फळे (Fruits)

अ. आंबा (हापूस/अल्फोन्सो)

• भाव श्रेणी: ₹20,000 – ₹50,000 प्रति क्विंटल (मुंबई)
• सर्वोत्तम बाजार: मुंबई, सांगली (₹7,000–₹23,000)
• कधी विकावे?मुंबई येथे सर्वोच्च भाव मिळतो.
• एप्रिल-मे मध्ये विकल्यास जास्त भाव.

आ. केळी (Banana)

• भाव श्रेणी: ₹450 – ₹2,000 प्रति क्विंटल
• सर्वोत्तम बाजार: नाशिक (₹900–₹2,000), पुणे (₹500–₹1,500)
• कधी विकावे?नाशिक व मुंबई येथे चांगले भाव.
• जुलै-ऑगस्ट मध्ये पुरवठा जास्त असल्याने भाव कमी.

इ. द्राक्षे (Grapes)

• भाव श्रेणी: ₹500 – ₹10,000 प्रति क्विंटल
• सर्वोत्तम बाजार: मुंबई (₹5,000–₹7,000), पुणे (₹2,000–₹10,000)
• कधी विकावे?मुंबई व निर्यात बाजारात विकल्यास अधिक नफा.
• डिसेंबर- जानेवारी मध्ये विकल्यास जास्त भाव मिळतो.

5. भाजीपाला (Vegetables)

अ. कांदा

• सामान्य ट्रेंड:जुलै-ऑगस्ट मध्ये भाव जास्त.
• डिसेंबर-फेब्रुवारी मध्ये भरपूर आवक असल्यामुळे भाव कमी.

आ. टोमॅटो

• सामान्य ट्रेंड:पावसाळ्यात (जून-सप्टेंबर) भाव अधिक.
• हिवाळ्यात (डिसेंबर-फेब्रुवारी) भाव घटतात.

इ. भेंडी (Ladies Finger)

• भाव श्रेणी: ₹500 – ₹5,600 प्रति क्विंटल
• सर्वोत्तम बाजार: मुंबई (₹5,000–₹5,600), पुणे (₹2,000–₹4,500)
• कधी विकावे?मुंबई व पुणे येथे विकल्यास चांगले भाव.
• पावसाळा मध्ये पुरवठा जास्त असल्याने विक्री टाळा.

6. मसाले व महागडी पिके (Spices & High-Value Crops)

अ. हळद (Turmeric)

• भाव श्रेणी: ₹12,200 – ₹24,000 प्रति क्विंटल
• सर्वोत्तम बाजार: मुंबई (₹18,000–₹24,000), हिंगोली (₹11,400–₹13,900)
• कधी विकावे?फेब्रुवारी ते एप्रिल मध्ये विकल्यास जास्त भाव मिळतो.

आ. मिरची (Chilli)

• भाव श्रेणी: ₹5,000 – ₹28,000 प्रति क्विंटल
• सर्वोत्तम बाजार: मुंबई (₹14,000–₹28,000), नागपूर (₹10,000–₹13,000)
• कधी विकावे?कोरडी मिरची (फेब्रुवारी-एप्रिल) मध्ये विकल्यास अधिक फायदा.

इ. सुपारी (Arecanut)

• भाव श्रेणी: ₹50,000 – ₹80,000 प्रति क्विंटल (मुंबई)
• कधी विकावे?सणासुदीच्या काळात (ऑगस्ट-डिसेंबर) मागणी वाढते आणि भावही वाढतात.

शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे निष्कर्ष

1. जास्त मागणी असलेल्या बाजारात विक्री करा: मुंबई, पुणे, नागपूर हे सर्वाधिक नफा देणारे बाजार आहेत.
2. ग्लट टाळा: जास्त आवक असलेल्या हंगामात विक्री टाळा.
3. मूल्यवर्धन करा: तुरीचे डाळीकरण, हापूससारख्या दर्जेदार फळांची विक्री करा.
4. साठवण व वेळेचे नियोजन करा: भाव कमी असताना माल साठवून, मागणी वाढल्यावर विक्री करा.

या पिकानुसार रणनीतीने शेतकरी अधिक नफा कमवू शकतात आणि योग्य बाजारात विक्री करून उत्पन्न वाढवू शकतात.